Meyve suyunun şeker tüketimindeki payı ne ki?...
Prof Dr Aziz EKŞİ
Türkiye’de 2016 yılı toplam şeker tüketimi
2. 6 milyon ton, nüfusu ise 79. 8 milyondur. Dolayısı ile 2016
yılında kişi başına şeker tüketimi 2.7 kg, günlük şeker
tüketimi ise 89.5 gram'dır.
Dünya Sağlık Örgütü(WHO) diyor ki,
sağlıklı beslenme için günlük enerji tüketiminde şekerin payı %10’u geçmesin.
Yani, günlük enerji gereksinimi 2000 kkal ise şekerden sağlanan enerjinin 200
kkal’yi aşmaması öneriliyor. Başka bir deyişle günlük şeker tüketiminin
en fazla 50 gram olması öngörülüyor. Bu limitin birçok ülke gibi Türkiye’de de
aşıldığı görülüyor.
Şeker tüketiminin azaltılması görüşüne ben
de katılıyorum. Fakat bunun için öncelikle şeker tüketiminin hangi
gıdalardan kaynaklandığının bilinmesi gerekiyor. Daha doğrusu şeker tüketiminde
farklı gıdaların payı bilinmeli ki öncelikli gıdaları doğru belirleyebilelim…
Böyle bir değerlendirme yapılmadan, şeker içeriyor diye “meyve suyunun yasaklanması” öneriliyor. Kim önerdi ise, ne meyve suyundan, ne meyve suyu tüketiminden ve ne de meyve suyundaki şeker miktarından haberi var!... Bilgisi olsun diye tekrarlayalım; meyve suyu %100 meyveden oluşan bir içecektir, şeker miktarı litrede ortalama 110 gramdır ve Türkiye’de kişi başına yıllık meyve suyu tüketiminin 0.7 litre kadardır(1).
Hesabı birlikte yapalım; 0.7 litre meyve suyundaki şeker miktarı 110x0.7= 77 gramdır.
Buna göre meyve suyu ile kişi başına tüketilen günlük şeker
miktarı 77/365= 0.21 gram'dır. Türkiye’de
kişi başına günlük toplam şeker tüketimi 89.5 gram olduğuna göre, meyve
suyundan gelen şekerin payı 0.21x100/89.5= %0.23’tür. Üstelik bu
şekerin tümü meyveden geliyor. Ayrıca meyve suyu vitamin, mineral ve
antioksidan kaynağı(2). Şeker tüketimini azaltmaya, payı binde iki dolayında olan
sağlıklı bir içecek grubundan mı başlayacağız?...Bunu bilimle nasıl
bağdaştıracağız?
Hadi buna meyve nektarını da ekleyelim..
Minimum meyve oranı %25-50 arasında olan içecek grubu. Türkiye’de yılda kişi
başına meyve nektarı tüketimi 8 litre, şeker miktarı litrede
130 gram dolayındadır. Buna göre meyve nektarı ile kişi
başına tüketilen şeker miktarı yılda 8x130= 1040 gram,
günde ise 1040/365= 2.8 gram'dır. Bunun toplam şeker tüketimindeki
payı ise 2.8x100/89.5= %3.12'dir. Meyve suyu ve meyve nektarından
alınan şeker toplamının payı ise %3.35 ediyor.
Dolayısı ile şeker tüketiminin geri kalan %96.65'i başka
gıdalardan sağlanıyor. %3.35'e odaklanıyoruz fakat %96.65'i görmezden
geliyoruz. Bir araştırmaya göre Türkiye’de kişi başına çayla
tüketilen şeker miktarı günde 25.7 gramdır. Toplam şeker tüketiminin
nerdeyse %30'u ama buna hiç değinmiyoruz!...
İşin tuhafı, meyve suyunun yasaklanmasını
öneren kişi ile kaya tuzu tüketilmesini öneren ve bunun için “koyunların taş
yalaması”nı örnek gösteren kişi aynı. Oysa WHO'nun tuz tüketimi için de bir
tavsiyesi var ve günde kişi başına 6 gramı geçmemesini öneriyor.
Türkiye’de güncel tuz tüketimi ise kişi başına 14.9 gram düzeyinde. Yani WHO
önerisinden 2.5 kat daha fazla. Böyle bir ülke de kaya tuzu da olsa tuz
tüketiminin özendirilmesi bilimle bağdaşmaz.
Öte yandan, meyveli içeceğe ek
vergi uygulanmasını öngören bir yasa önerisinden söz
ediliyor. Minimum meyve oranı %10 olan içecek grubu. Görünüşte gerekçe aynı;
şeker tüketiminin azaltılması. Öncelikle, tuz ve doymuş/trans yağ gibi
şeker tüketiminin azaltılmasından yana olduğumu vurgulamak isterim. Fakat, gıda
tüketiminin yasak veya vergi yolu ile düzenlenmesinden yana değilim. Bunun
bilgilendirme ve bilinçlendirme yolu ile sağlanması daha gerçekçidir.
Fakat, eğer yasal düzenleme yapılıyorsa vergi oranının aynı
kategorideki içeceklerin tümü için geçerli olması gerekmez mi? Limonlu
içecek(limonata) ile portakallı veya vişneli içeceğin içerdiği
şekerin yapısı ve etkisi farklı değil ki!...
Eğer amaç gerçekten şeker tüketiminin
azaltılması ise öncelikle hedef gıdaları doğru seçmeliyiz. Bunun yolu da
her gıda grubunun şeker tüketimindeki payının bilinmesinden
geçiyor. Ve bu değişimin yasak veya vergi yerine bilgi yolu gerçekleştirilmesi
gerekiyor.
Yorumlar
Yorum Gönder